Sikrar opptur

Det er sundag morgon klokka 0830, det bøttar ned i Balestrand. Nedanfor den såkalla Ja-steinen slamrar det i bildører. Store sekkar blir løfta ut av bagasjeromma.  

– Det er vel berre å ta på seg gore-texen med ein gong, seier sambandsleiar Reynir Svansson i Balestrand Røde Kors. Han myser mot det låge skydekket over Sognefjorden og trekker hetta over hovudet.  

Uansett vêr, mosjonsklassen på motbakkeløpet Balestrand opp byrjar å gå om ein halv time. Klokka 12.30 startar konkurranseklassa. Balestrand Røde kors Hjelpekorps har tatt på seg ansvaret for sanitet og tryggleik. Så no er det berre å komme seg avgarde.  

– Kan du ta spjelkesettet i sekken? spør operativ leiar Ken Heine Bakke og held opp ein sekk med utstyr ein kan bruke ved brot.  

– Ja, det kan eg. Har vi hjartestartar og førstehjelpssekk? spør Viljar Bakke Nesse. 

– Ja, vi har ein hjartestartar i bilen som skal følgje løparane det første stykket, og ein som vi tek med på toppen, seier Bakke.  

Planen er å ha tre sanitetspostar i løypa med to førstehjelparar på kvar. Det skal vere maksimalt ein halv times «utrykkingstid» mellom kvar av dei. Alle skal vere utstyrt med førstehjelpsutstyr og bobleplast og redningsfolie mot nedkjøling. Og sjølvsagt ein god dose kunnskap.   

– Det har vore ein del erfaringar med hjartestopp i motbakkeløp, så hjartestartar er obligatorisk å ta med. Elles så har vi hatt svært lite skader på Balestrand opp. Det verste er vel ein broten finger, stua anklar og gnagsår, seier Bakke.    

Følgjet på seks personar beveger seg sakte oppover stien. Det gjeld å ikkje bli våt korkje frå innsida eller utsida. Det er vanskeleg å hjelpe folk dersom ein sjølv frys. Dei første mosjonistane er alt i løypa, men målgong for dei er flytta litt lenger ned i fjellet, til Buråsi, fordi det er våtare og kaldare på toppen enn kva ein ønskjer å utsette folk for. 

– Vi føler oss viktige når vi gjer dette. Vi hjelper til der det trengs, men har først og fremst ansvar for sanitet og tryggleiken for dei som er med.

– Eg har med meg ei presenning, så eg skal lage til ein gapahuk, seier Svansson.  

Han og Tommy Sværen Ese har stoppa opp ved Orrebenken, ein stad der balestrendingane går for å nyte utsikta over eiga bygd. Her er første sanitetspost – med tak over hovudet. Dei sjekkar at dei har radio-samband før resten av følgjet held fram oppover.  

Turen går i godt merka løyper, forbi Appelsintreet, over kloppelagde myrer, drikkepause på Klukshaug, vidare oppover «skvissje-våte» stiar til Buråsi. Dei første mosjonistane er alt der, men dei ser ikkje ut til å lide anna naud i regnet, enn at dei har raude kjakar og store smil. Nokon vil visst halde fram til toppen i alle høve, for å sjå konkurranseklassen komme i mål.  

– Har de masse heite ting med dykk no? spør Bakke dei som skal stå att. 

Eg vil bli hjelpekorpsar!

– Eg har med rikeleg med tørre bytekle, men hadde ikkje rekna med at det var så mykje folk her alt, seier Terese Solvorn, og ser seg rundt medan ho latar som ho vrir av seg kleda på overkroppen.

– Vi snakkast på sambandet når vi er oppe, seier Bakke. Han og Nesse skal ta vakta på toppen, og etterlet seg Solvorn og Kari Bolstad til å ta seg av mosjonistane som kjem i mål på Buråsi. 

Ein time før starten på konkurranseklassa når Bakke og Nesse toppen. Det ryk frå pipa på dagsturhytta Baly, og dugnadskarane Einar Målsnes og Jørgen Hundseth jobbar med å sette opp målseglet.   

Medan arrangørane prøver å få høgtalaranlegget og tidtakarteknikken til å virke i budleregnet, førebur hjelpekorpsarane seg på mogelege oppgåver dei kan få.  

– Vi får vere lett tilgjengeleg samtidig som vi ikkje går i vegen. Er det nokon som er meir alvorleg skada, må vi helst kunne skjerme dei, seier Bakke, og avtaler med arrangør at i så fall må dei kunne ta folk inn i hytta. 

Han tek ut førstehjelpssekken, og går over utstyret.  

– Langstrekkbandasje, pustemaske, tape, gnagsårplaster, spjelk, ekstra batteri, varmepose, kompress, plaster, is... kanskje ikkje det mest aktuelle i dag. 

Bakke og Nesse pakkar seg inn med det dei har av vantette klede, vottar, hue. Då starten på konkurranseklassa skal gå, vekslar det mellom snødrev og lett yr. Tåkebankane driv forbi mellom toppen av fjellet og fjorden. Trimmar som alt har kome opp og ventar på konkurranseklassa, står og trippar for å halde varmen.  

– Ja, her oppe er det lett vind no, lite grande yr i lufta, ikkje så gale. Her strøymer trimmarar oppover. Nokon har vore inne og varma seg og gått ned att. Akkurat no er det fine forhold her, seier den evigpositive speaker Einar Målsnes på samband med startområdet. 

Starten går. Bakke og Nesse nyttar ventetida til å fylle på med varm drikke og litt mat. Det tek ikkje lange tida før Svansson på Orrebenken melder at førstemann har passert dei. Eit kvarter seinare høyrer dei det same frå Buråsi. Etter knappe 40 minutt dukkar leiar av løpet, Øyvind Sundby opp i bakken nedanfor, berre iført ei tynn t-skjorte og kortbukse.  

– Berre eit lite stykke att no. Vi heiar han i mål, ropar speaker Målsnes.  

Så kjem dei, den eine meir tynnkledd enn den andre, heseblesande over målstreken. Gjennomvåte og innsmurte av gjørme oppetter beina. Eit lite, men entusiastisk publikum heiar på desse nokon og 70 mest ivrige løparane.  

Og førstehjelparane har lite eller ingen ting å gjere. Etter at dei har fått att pusten, er deltakarane berre store glis, som har fått på seg tørre klede dei har hatt med seg i den obligatoriske sekken. Så folk har vore godt budde og forsiktige.